نرگس فاضلی، کارشناس طبیعت گردی در یادداشتی نوشت: سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) فهرست بهترین دهکدههای گردشگری سال ۲۰۲۳ را در ۲۵امین مجمع عمومی خود اعلام کرده است. این رویداد که به تازگی در سمرقند ازبکستان برگزار شد، ادای احترام و ستایش از روستاهایی است که با ابزار گردشگری در توسعه مناطق روستایی و حفظ مناظر، تنوع فرهنگی، احترام به محیط طبیعی، انتفاع جوامع بومی و… هستند.
در سال سوم برگزاری این رویداد ۵۴ روستا از میان ۴۵ عضو سازمان جهانی گردشگری انتخاب شدند که نام روستای کندوان ایران نیز در این لیست قرار دارد. در سال ۲۰۲۱ تعداد ۴۴ روستا از ۳۲ کشور و در سال ۲۰۲۲ تعداد ۳۲ روستا از ۲۲ کشور به عنوان بهترین روستاهای جهانی گردشگری انتخاب شدند و بطور کلی تا به امروز، ۱۳۰ روستا به عنوان بهترین روستاهای گردشگری جهان شناخته شده اند.
سازمان جهانی گردشگری، یکی از راههای پیشرفت در حوزه توسعه روستایی را گردشگری میداند تا جایی که زوراب پولولیکاشویلی، دبیر کل UNWTO در مراسم مذکور تاکید میکند: «گردشگری میتواند نیروی قدرتمندی برای فراگیری، توانمندسازی جوامع محلی و توزیع منافع در مناطق مختلف باشد. ابتکار بهترین دهکدههای گردشگری، این صنعت را کاتالیزوری برای توسعه و رفاه روستاها میداند.»
در این پروژه روستاهای دنیا در ۹ حوزه کلیدی «منابع فرهنگی و طبیعی»، «ترویج و صیانت از منابع فرهنگی»، «پایداری اقتصادی»، «پایداری اجتماعی»، «پایداری زیست محیطی»، «توسعه گردشگری و یکپارچهسازی زنجیره ارزش»، «حاکمیت و اولویتبندی گردشگری»، «زیرساخت و اتصال»، «بهداشت»، «ایمنی» و «امنیت» مورد بررسی قرار گرفته است.
در یک بررسی تحلیلی برای هر یک از روستاهای برنده سال ۲۰۲۳ آنچه که مورد توجه است، موضوع اجرای گردشگری پایدار و توسعه روستاها از طریق گردشگری است. شاید یکی از موارد بسیار ساده اما حائز اهمیت که در پروژه روستاهای جهانی مورد توجه قرار گرفته است، «داستان ها، افسانه ها، آیینها و جشنهای اساطیری» روستاهاست که به فستیوالها و برنامههای مردمی تبدیل میشوند و تعداد زیادی از گردشگران را به خود جذب میکنند و همین میشود که یک جشنواره یا آیین میتواند زنجیره ارزش گردشگری در یک روستا را تکمیل کند.
مراسم شکرگذاری روستای چاوین (CHAVÍN DE HUÁNTAR) پرو، داستان طلسم روستای موسان (MOSAN) کره جنوبی و تبدیل آن به برند گردشگری این روستا، جشنواره اسب سواری روستای لفیس (LEPHIS) کشور اتیوپی و… این روستاها را به برندگان جایزه روستای جهانی گردشگری سال ۲۰۲۳ تبدیل کرده است.
طلسم روستای موسان
موضوع زنان و اشتغال و مشارکت آنها در عرصه گردشگری و همچنین ارج نهادن به آنها یکی دیگر از موضوعات مهم در انتخاب روستاها است، پروژه «داستان خانه من» در روستای سیرنگ (SIRINCE) ترکیه این روستا را به یک روستای برنده تبدیل کرده است. شهرداری این روستا با تاسیس یک مهدکودک امن برای زنان شاغل گردشگری روستا توانسته علاوه بر جایزه گردشگری جهانی جایزه «جایزه تغییر برابری جنسیتی» را در بخش «بهترین روش برای حمایت از زنان کار» توسط مرکز بین المللی اولوف پالم در سوئد دریافت کند. شورای حفاظت و تحقیقات روستای دانگ باک (DONGBAEK) کره جنوبی یکی دیگر از روستاهایی برنده است که ۱۰ زن مشاغل گردشگری روستا را برنامه ریزی و راه اندازی میکنند.
روستای سیرنگ ترکیه
یکی دیگر از موضوعات قابل توجه در پروژه روستاهای جهانی گردشگری، امتیاز ویژه مراکز اقامتی منطبق با مصالح بومی و مشارکت جوامع محلی در زنجیره ارزش گردشگری روستاست، کرانهای روستای کندوان و مشارکت مردم درتبدیل خانههایشان به مراکز اقامتی یکی از موضوعات مورد توجه در انتخاب کندوان به عنوان روستای جهانی است، همچنین هتل پنج ستاره روستای کندوان و تولید و توزیع صنایع دستی روستا از دیگر نقاط برجسته این روستای کشورمان در یک رقابت بین المللی است.
روستای کندوان
گردشگری دسترسپذیر از شاخصهایی است که در پروژه روستاهای گردشگری مورد اهمیت قرار دارد. «روستای تاریخی سورتله (SORTELHA) کشور پرتغال» با نصب کمربند حرکتی، فراهم کردن مکانهای پارکینگ برای پذیرایی از افراد کم تحرک، ساخت توالتهای قابل دسترس و فراگیر، اجرای راهبردهای ارتباطی و طراحی فضاهای در دسترس و همچنین استقرار تابلوهای راهنما، توانسته است مقصدی برای گردشگری دسترسپذیر و در لیست روستاهای جهانی گردشگری سال ۲۰۲۳ قرار گیرد.
سیاستهای مالی برای توسعه گردشگری توسط مسئولان یکی دیگر از موضوعات مورد توجه در انتخاب روستاهای جهانی گردشگری است؛ «روستایتان هوآ (TAN HOÁ) ویتنام» به صورت سالانه سیاستهای حمایت مالی را برای پروژههای توسعه گردشگری روستایی در جوامع محلی در نظر میگیرد. صندوق کاهش فقر، صندوق توسعه روستایی، صندوق حمایت از اقلیتها و کمکهای مالی و تشویقی جهت ورود مردم روستا به زنجیره تامین گردشگری در زمره سیاستهای مذکور است.
روستایتان هوآ
اساس گردشگری پایدار، آموزش است و این موضوع در انتخاب روستاهای جهانی سهم داشته است؛ «روستای هیگوئراس (HIGUERAS) مکزیک» با ایجاد یک «مرکز تفسیری برای آموزش زیست محیطی پایدار (مرکز ایدئاس)» و ایجاد مرکز اجتماعی هیگوئراس تعهد قوی خود را به پیشرفت تحصیلی ساکنان خود نشان داده است و با ایجاد فرصتهای آموزشی زیادی برای ساکنانش توانست در سال ۲۰۲۳ روستای جهانی گردشگری شود.
حفاظت از محیط زیست از مهمترین فاکتورهای برندگان پروژه روستاهای گردشگری است «روستای لریسی ایتالیا (Lerici)» با تمرکز بر کاهش پلاستیکهای یکبار مصرف و مدیریت زباله، خود را الگویی برای پیروزی زیستمحیطی میداند. آنها با شعار انقلاب سبز، روستای خود را یک پناهگاه پایدار برای گردشگران دوستدار محیط زیست میدانند. این روستا با تمرکز بر فعالیتهای گردشگری آبی به توسعه روستا کمک میکند.
روستای لریسی
روستای فیلاندیا (FILANDIA) کشور کلمبیا در ابتکاری جالب مسیرهای موضوعی را در این روستا ایجاد و برنده جایزه جهانی سال ۲۰۲۳ شده است. مسیرهای گردشگری روستا تحت عنوان «ابتکار عشق به روستا» به گردشگران تاکید میکند که در مسیرهای مختلف گردشگری موضوعی مثل مسیر کشاورزی، مسیر گل، مسیر دیدار با میمون هاولر و… رفتار مسئولانه خود را از طریق خرید محصولات محلی، احترام به جوامع محلی، و… ترویج و نمایش دهند.
همه ۵۴ روستای برنده سال ۲۰۲۳ نکات قابل توجه و منحصر به فرد خود را برای برجسته شدن در میان روستاهای دنیا دارند، اما آنچه بسیار مهم است تعهد این روستاها به ارکان گردشگری پایدار است. بسیاری از این روستاها دارای مناطق بسیار با ارزش همانند مناطق حفاظت شده هستند که با اجرای طرحهای اکوتوریسمی رویکرد حفاظتی خود را نسبت به این مناطق نشان میدهند. فعالیت سیستمهای دیجیتال و زیرساختهای الکترونیکی، برنامههای مراقبتی و حفاظتی از منابع فرهنگی و تاریخی، مشارکت جوامع محلی، سیستمهای حمل ونقل منظم برای گردشگران، مراکز پذیرایی و اقامتی به تعداد قابل توجه، تمرکز بر فعالیت-های طبیعت گردی و… در بیشتر روستاهای برنده رعایت شده اند. پروژه روستاهای گردشگری جهانی پیامی فراتر از توجه به داشتهها و زیباییهای روستاها دارد و آن این است که چطور گردشگری میتواند این داراییها را در طول زمان حفظ و روستا و ساکنانش را ثروتمند کند.
ابتکار روستاهای جهانی گردشگری در سالهای آینده نیز ادامه دارد و به نظر میرسد با توجه به ظرفیت و داشتههای غنی روستاهایمان باید گامی فرارتر برداریم، ایجاد مسیرهای گردشگری موضوعی، برند شدن در یک محصول کشاورزی، تهیه بستههای جشنوارهها و آیینها برای گردشگران، برگزاری کلاسهای آموزشی در روستا، مشارکت و همراهی با جوامع محلی، توسعه اقامتگاههای بومی و سنتی، ابتکارات حفاظتی در حوزه فرهنگ و محیط زیست و دهها موارد دیگر که مرتبط با گردشگری پایدار است، بدون شک به حضور و معرفی روستاهای ایران در رقابتهای بین المللی کمک شایانی خواهد کرد و زیباییهای ایران را به جهانیان نمایش میدهد.
انتهای پیام/
نظر شما